بحث بهره برداری از اختراع توسط دولت یا اشخاص مجاز از طرف آن، تحت شرایطی در قوانین کشورها تحت عنوان «بهره برداری اجباری» پیش بینی شده است. در ماده ۱۲ طرح ثبت اختراعات تقدیمی به مجلس شورای اسلامی که بر اساس الگوی سازمان جهانی مالکیت معنوی و توسط کمیته عالی حقوقی در سازمان ثبت تهیه شده است و به این موضوع اشاره شده است.
به موجب بند الف این ماده در مواردی که با نظر وزیر یا بالاترین مقام دستگاه ذی ربط منافع عموم به خصوص امنیت ملی، تغذیه، بهداشت با توسعه سایر بخشهای حیاتی اقتصاد ملی چین اقتضا کند یا بهره برداری از اختراع توسط مالک یا شخص مجاز از طرف وی مغایر با رقابت آزاد باشد و به نظر مقام مذکور بهره برداری از اختراع دافع مشکل باشد، موضوع در کمیسیونی مرکب از رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور یک نفر قاضی دیوان عای کشور با معرفی رئیس قوه قضائیه معاون دادستان کل کشور نماینده رئیس جمهور و وزیر یا بالاترین مقام دستگاه ذیربط مطرح و در صورت تصویب بدون موافقت مالک اختراع یک سازمان دولتی یا شخص ثالثی که توسط کمیسیون مذکور تعیین می گردد، از اختراع بهره برداری می نماید.
البته همانطور که در بند ب ماده مذکور آماده است بهره برداری از اختراع محدود به منظوری خواهد بود که در مجوز آمده است و مشروط به پرداخت مبلغ مناسب به مالک مذکور با در نظر گرفتن ارزش اقتصادی اجازه می باشد و هر گاه تصمیمی طبق بند الف اتخاذ شده باشد باید لزوم تصحیح اعمال غیر رقابتی نیز در نظر گرفته شود در صورتی که مالک اختراع یا هر شخص ذی نفع دیگر توضیحی داشته باشند پس از رسیدگی به اظهارات آنان اتخاذ تصمیم خواهد شد.
برای اطلاع بیشتر به اصطلاح مراجعه شود.