سابقه اختراع ادعایی اطلاعاتی است که در اسناد مختلف در هر کجایی از جهان راجع به موضوع اختراع در دسترس قرار دارد و دو معیار اصلی تشخیص اختراع یعنی جدید بودن و ابداعی بودن (ابتکاری بودن) بر اساس اطلاعات موجود ارزیابی گردد. بنابراین هدف جستجو در شناخت سابقه اختراع ادعایی به منظور احراز جدید و ابداعی بودن اختراعی است که برای آن اظهارنامه ثبت تسلیم شده است.
از لحاظ قانونی قانون ثبت علایم اختراعات 1310 (1931) نسبت به این موضوع ساکن تست و در آن صرفا ملاک های جدید بودن و داشتن کاربرد صنعتی برای ثبت اختراع کفایت می کند (ماده 26) از آنجا که نظام ثبت اختراعات در این قانون اعلامی است (ماده 36 ورقه اختراع به هیچ وجه برای جدید بودن یا کاربرد صنعتی اختراع سندیت ندارد و همچنین دلالت بر این نمی کند که تقاضا کننده ثبت اختراع یا موکل او، مخترع واقعی می باشند یا شرح اختراع صحیح است. لذا اشخاص ذینفع می توانند نسبت به موارد مزبور در دادگاه اقامه دعوی کرده و خلاف آن را ثابت نمایند.
بنا به رویه عملی در صورت اقامه چنین دعوایی، رد یا اثبات دعوای خواهان در دادگاه متکی به نظر کارشناسی اداره مالکیت صنعتی می باشد. بررسی جنبه های فوق نیز عجالتا تنها در حد مراجعه به بایگانی اختراعات ثبت شده و ملاحظه جنبه های فوق در آنها انجام می پذیرد که به چنین روندی به هیچ وجه نمی توان بررسی اطلاق کرد چرا که اختراعات ثبت شده در زمره محسوب نمی شوند.
به منظور مشخص ساختن مبنای احراز معیارهای اختراع (جدید بودن و ابداعی بودن) در پیش نویس جدید قانون ثبت اختراع طرح های صنعتی، علایم و نام های تجارتی را تعریف و برخی ویژگی های آنرا با عنایت به اعلامی بودن نظام ثبت اختراع در کشور مشخص ساخته است (ماده 2 پیش نویس) این ویژگیها عبارتند از :
1- اطلاعات تشکیل دهنده می تواند در هر نقطه ای از جهان باشد (در داخل کشور و همین طور سایر کشورها).
2- این اطلاعات باید انتشار یافته باشد، انتشار می تواند به صورت کتبی یا شفاهی باشد یا اینکه که از اطلاعات مزبور عملا استفاده به عمل آید.
3- تاریخ انتشار اطلاعات مزبور باید قبل از تقاضای مخترع برای ثبت اختراع یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم باشد.
4- اطلاعات فوق باید برای عموم افشا شده باشد.
بدیهی است احراز این ویژگی ها نیاز به شاخص ها و ابزارهایی دارد که قانون نسبت به آنها ساکت است مگر این که در آئین نامه اجرایی برای این منظور تدابیری اندیشیده شود برخی از این شاخص ها و وسایل به قرار زیر می باشند:
1- طبق شاخص هایی باید تشخیص داد که اطلاعات موضوع به قدرکافی برای عموم افشا شده باشد؟
2- معیارهای لازم برای تشخیص تاریخ موثر اطلاعات منتشره به خصوص آنهایی که جنبه شفاهی دارند یا در عمل پیاده می شوند چگونه تعیین می گردد؟
3- آیا یک بار انتشار اطلاعات کفایت می کند یا این که این انتشار باید جنبه مستمر داشته و همواره در دسترس عموم قرار داشته باشد.
4- معیارهای ناآشکار بودن اختراع برای شخصی که دارای مهارت معمولی در اختراع موضوع ثبت است از چه قرارند؟
5- اشخاصی که باید ویژگی های جدید بودن و ابداعی بودن را احراز کنند باید دارای چه مشخصاتی باشند؟
6- مجموع اطلاعات داخلی و جهانی راجع به اختراع در کجا و بر چه اساسی طبقه بندی شده یا چگونه در اختیار قرار میگیرند؟
در خاتمه ذکر می شود که در کشورهایی که ثبت اختراعات مبتنی بر نظام بررسی ماهوی است احراز جدید و ابداعی بودن اختراعاتی که تقاضای ثبت آنها می شود به درخواست متقاضیان ثبت در جریان رسیدگی به اختراع انجام می شود. به علاوه این برسی می تواند متعاقب درخواست اشخاص ثالث به عمل آید اما بر خلاف آن در کشورهای دارای نظام اعلامی، طبعا بررسی تنها می تواند بر اساس اعتراض شخص ثالث به اختراع ثبت شده در چهارچوب دعوایی که علیه مخترع ثبت کننده اختراع در دادگاه اقامه می گردد مطرح شود که در این صورت اداره مالکیت صنعتی راسا یا به درخواست آن سایر نهادهای ذیربط باید در احراز جدید و ابداعی بودن اختراع، بر مبنای به شرح ماده 2 پیش نویس به آن کمک کنند. در این جاست که سازمان ثبت باید به آرشیو جهانی راجع به علوم و فنون و همین طور کارشناسان مختلف زبده در زمینه های مختلف (بسته به موضوع اختراع) دسترسی داشته باشددر غیر این صورت و به صرف اتکا به بایگانی اختراعات ثبت شده قبلی، امکان بررسی در سطح جهانی وجود نخواهد داشت و وسایل و ابزارهای لازم برای اجرای ماده 2 فوق الذکر فراهم نخواهد بود. مگر این که متقاضی ثبت اختراع در عین حال تقاضای ثبت بین المللی اختراع خود را طبق کرده باشد. در این حالت نظر کارشناسی دفاتر تخصصی جهانی در مورد اختراعات می تواند برای ثبت اختراع در داخل در یک نظام اعلامی کفایت می کند.
